Οι
μύθοι δεν είναι απλά και τυχαία αφηγήματα, είναι χρησμοί! Που λειτουργούν
πολλαπλά ως δείκτες ζωής, αλλά και
πρόβλεψης, στο χώρο και στο χρόνο.
Είναι
γνωστός ο μύθος της Δανάης και του Περσέα, και για όσους δεν τον γνωρίζουν ή
δεν τον θυμούνται, τον παραθέτω πιο κάτω εν συντομία, αφού το ζητούμενο εδώ δεν
είναι άλλη μια αναδημοσίευση του μύθου, αλλά η σημασία του για το δικό μας τώρα:
το μήνυμα που αυτός μας στέλνει μες από τα βάθη του χρόνου και της σοφίας.
Ο μύθος
Η Δανάη ήταν κόρη του Ακρίσιου, του βασιλιά του
Άργους, και της Ευρυδίκης (όχι της γνωστής Ευρυδίκης, της γυναίκας του Ορφέα,
αλλά κάποιας άλλης συνονόματής της). Ο Ακρίσιος, απελπισμένος που δεν είχε
κάνει γιο, έστειλε στο μαντείο των Δελφών να ρωτήσει τον Θεό Απόλλωνα γιατί δεν
μπορούσε να αποκτήσει αρσενικό παιδί. Ο χρησμός που του δόθηκε ήταν, όμως, όχι
μόνο απογοητευτικός, αλλά και απειλητικός για την ίδια τη ζωή του, αφού τον
προειδοποιούσε ότι ο ίδιος δε θα αποκτούσε ποτέ γιο, αντίθετα η κόρη του, η
Δανάη, θα γεννούσε έναν γιο ο οποίος θα τον σκότωνε.
Τρελός από οργή ο βασιλιάς Ακρίσιος έδωσε διαταγή να κατασκευαστεί μια
υπόγεια χάλκινη φυλακή, στην οποία έκλεισε τη δύστυχη Δανάη, σίγουρος ότι εκεί
κάτω, θαμμένη ζωντανή, δε θα μπορούσε ποτέ να γνωρίσει κανέναν άνδρα και δε θα
γεννούσε ποτέ αυτόν τον επίφοβο εγγονό.
Ο Ζευς, όμως, που τα πάνθ’ ορά, που όλα τα βλέπει,
ως πανεπόπτης οφθαλμός που είναι, είδε τη Δανάη και άκουσε τους θρήνους της.
Την ερωτεύτηκε αμέσως και μεταμορφωμένος σε χρυσή βροχή, διείσδυσε στο χώμα,
μπήκε στη φυλακή όπου ήταν κλεισμένη η κόρη και ενώθηκε μαζί της. Από την ένωση
αυτή γεννήθηκε ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ήρωες, ο Περσέας.
Ο Ακρίσιος δεν απέφυγε το μοιραίον. Αφού ο Περσέας
σκότωσε τη γοργόνα Μέδουσα και έσωσε την Ανδρομέδα από το θαλάσσιο τέρας για το
οποίο την προόριζαν ως θυσία, γύρισε στην Ελλάδα. Ο Ακρίσιος, μαθαίνοντάς το,
κατέφυγε στη Λάρισα. Κάποια στιγμή, η πόλη διοργάνωσε αγώνες και ο Περσέας
έλαβε μέρος σ’ αυτούς ως δισκοβόλος. Ο αέρας –που θα πρέπει να ήταν εξαιρετικά
δυνατός- εξέτρεψε την πορεία του δίσκου, ο οποίος βρήκε τον Ακρίσιο στο κεφάλι
και τον σκότωσε.
Η ερμηνεία του μύθου - χρησμού
Ο μύθος
αυτός εμπεριέχει μια σπάνια βαθύτητα νοημάτων και μια εξαιρετική ευαισθησία
λήψης και εκπομπής διαχρονικών «σημείων».
Θα
εξετάσουμε, λοιπόν, το κρυφό θέσφατο του μύθου, εξετάζοντας και τα ονόματα που
παρουσιάζονται ως οι πρωταγωνιστές του:
Ο Ακρίσιος είναι εκείνος που δεν έχει κρίση, άρα δεν μπορεί να
διακρίνει το ορθό από το εσφαλμένο, ενώ οι πράξεις του χαρακτηρίζονται από απίστευτη
σκληρότητα, αλλά και παραλογία.
Ο μύθος
διδάσκει, λοιπόν: Σκληρός και παράλογος είναι ο άνθρωπος εκείνος που δεν έχει
κρίση. Είναι ο κάθε τύραννος, ο κάθε εξουσιαστής, παντού και πάντα!
Η Ευρυδίκη είναι η μητέρα της Δανάης, αλλά
ο μύθος δε μας λέει τίποτε άλλο γι’ αυτήν. Γιατί; Μα, επειδή ακριβώς δεν υφίσταται καν στον κόσμο του
Ακρίσιου, δηλαδή στον κόσμο του χωρίς κρίση θνητού! Η Ευρυδίκη, η ευρεία δίκη, η ευρεία και ανοιχτή αντίληψη
περί δικαίου και ορθού είναι ανύπαρκτη σ’ έναν “ακρίσιο” κόσμο.
Ο μύθος
με την αναφορά στην Ευρυδίκη διδάσκει: Σ’ έναν άκριτο, άρα τυραννικό κόσμο, δεν
υπάρχει καμιά δικαιοσύνη ή ορθή αντίληψη, ενώ, επιπλέον, ο κάθε ορθώς και
αγαθώς σκεπτόμενος άνθρωπος διώκεται –γι’ αυτό η Ευρυδίκη εμφανίζεται μεν, αλλά
είναι εντελώς απούσα από την όποια συμμετοχή στο μύθο, πλην ίσως από τη «μητρότητα»
σε σχέση με τη Δανάη, καθώς η κόρη έχει πάρει κάτι από το πνεύμα της μητέρας της,
κι αυτό έχει τη σημασία του.
Όσο για
την ίδια τη Δανάη, είναι η… ξερή γη! Από τον αρχαίο δωρικό τύπο που
ανευρίσκεται στη γραμμική Β΄ γραφή: Δα - Γα - Γη / + τη λέξη αναή > άνυδρη,
δηλαδή, ξερή. Η γη που έχει, λοιπόν, πληγεί από ξηρασία και που δεν μπορεί να
καρπίσει, αυτή είναι η Δανάη! Αυτή, και μαζί όλοι οι «γηγενείς» άνθρωποι που
κατοικούν στον «τόπο της»!
Ο μύθος
διδάσκει: Ο Ακρίσιος, ο κάθε τύραννος, γεννά «ξερή γη», καταστρέφει, δηλαδή, τα
πάντα στην επικράτειά του –ακόμα και αν δεν παρέλαβε «καμένη γη»!- και μάλιστα,
επιμένει να συντηρεί την καταστροφή,
εφαρμόζοντας όλο και πιο σκληρά «μέτρα», από εγκλεισμό των «αντιφρονούντων» ή
των κατ’ αυτόν «επικίνδυνων στοιχείων», μέχρι και την απαγόρευση της ίδιας της ερωτικής
συνεύρεσης και της χαράς των «υποτακτικών» του, όπως αυτός εννοεί τους πολίτες της
χώρας του! Πουθενά δε σταματά! Ακόμα και στη θανάτωση των ανθρώπων φθάνει,
χωρίς τύψεις και χωρίς αιδώ! Και όλα αυτά, επειδή έχει τη δική του ιδεοληψία,
που είναι η, με κάθε τρόπο, διατήρηση της απόλυτης εξουσίας του! Ο τύραννος
είναι παντού και πάντα, ο ίδιος: διώκτης των ιδεών, ανθρωπομάχος και θεομάχος!
Αλλά η
φύση έχει τους δικούς της νόμους, κι ακόμα και μέσα στη βαθιά της φυλακή, η «ξερή
γη», η βασανισμένη γη, θα βρει τον τρόπο να ξαναφέρει τη ζωή στον άνυδρο και
σκοτεινό κόσμο του Ακρίσιου. Και πώς καρπίζει τελικά η Δανάη; Μα, με τη… χρυσή
βροχή, που εξασφαλίζει το σπόρο και μέσω της καρποφορίας, εξασφαλίζει, κατά
συνέπειαν, τη ζωή των ζώντων, αλλά και την έλευση της επόμενης γενεάς!
Ο μύθος
εδώ διδάσκει διπλά: Το αφήγημα για την κλιματική αλλαγή και την καταστροφή του
πλανήτη έχει ως αυτουργούς –και όχι μόνο ηθικούς- τους τυράννους αυτής της γης.
Όχι μόνο δε θα κάνουν κάτι, όσο κι αν κόπτονται, υποκριτικά, ότι νοιάζονται και
κουνούν το δάκτυλο και κατηγορούν τους λαούς ως υπαίτιους, αλλά διαπράττουν
ό,τι κακουργία τους έρχεται στο μυαλό –μετά την Τούνμπεργκ και τους Οικολόγους,
επεστράτευσαν και τον κορωνοϊό, βεβαίως, που είναι το «αριστούργημά» τους, their masterpiece!!!-
ώστε να διατηρήσουν και να ενισχύσουν την εξουσία τους, φυλακίζοντας τους πάντες,
απαγορεύοντας τη χαρά, άρα και τη ζωή, και σπέρνοντας τον τρόμο και την
απελπισία, ως γνήσιοι άρχοντες του σκότους (παρότι, εμφανίζονται ως «Πεφωτισμένοι»),
επί της γης.
Αλλά
ένα δεν υπολογίζουν –ποτέ δεν το υπολόγιζαν οι τύραννοι: τον απρόβλεπτο
παράγοντα! Που, εν προκειμένω, είναι η χρυσή βροχή! Γιατί, όμως, η βροχή είναι «χρυσή»;
Μα επειδή, ακριβώς, αίτιό της είναι ο πραγματικός «χρυσός», το φως, ο λαμπερός
ήλιος (ο πανεπόπτης οφθαλμός, ο οφθαλμός του Διός στο μύθο), που εξατμίζει τα
ύδατα και μετατρέπει τους υδρατμούς σε βροχή ώστε να καρπίσει η γη! Και να
αναγεννηθεί ο πλανήτης! Αλλά τι άλλο κάνει ο Ήλιος: Ζωογονεί και θεραπεύει! Τα
έμβια όντα. Και τον άνθρωπο! Γι’ αυτό οι τύραννοι πάντα τον στερούν τον ήλιο από
τα θύματά τους! Γιατί φοβούνται μήπως τα θύματά τους, που τα έχουν χτυπήσει
στην ψυχή και στο σώμα, ιαθούν, και ύστερα δυναμώσουν… Και τους ρίξουν!
Ο
Ακρίσιος, ο χωρίς κρίση άνθρωπος, δεν ενδιαφέρεται ποτέ για το περιβάλλον –πόσο
μάλλον για τον άνθρωπο, αφού βλέπει παντού γύρω του μόνο εχθρούς!- τον
απασχολεί μόνο το εγώ του, γι’ αυτό μέσω των σκληρών και υβριστικών πράξεών του
εναντίον της Δανάης, όχι μόνο αδιαφορεί για την παρούσα και τις επόμενες γενιές,
αλλά εμποδίζει και τη γέννησή τους, πλανώμενος ανοήτως ότι αυτός, ως άλλος «Θεός»,
θα ζήσει αιωνίως! Παρ’ όλ’ αυτά, οι Θεοί εισακούουν πάντα τις προσευχές και τις
επικλήσεις των αγαθών ανθρώπων που βρίσκονται σε ανάγκη, και που υποφέρουν από
τις πράξεις των άκριτων ανθρώπων, οι οποίοι πολλές φορές –και τώρα! Τώρα!!!!- βρίσκονται
σε θέση ισχύος και χρησιμοποιούν τη δύναμή τους καταχρηστικά και καταστροφικά.
Αλλά το άδικο και το κακό ποτέ δεν επικρατούν σε βάθος χρόνου, γι’ αυτό και η
Δανάη -η ίδια η γη, αλλά και οι άνθρωποι που τιμούν τη γη, τη μάνα τους-
λαμβάνουν τελικά την ευεργεσία της χρυσής βροχής.
Ο μύθος
διδάσκει: Ουδείς τύραννος, όσο φαύλος και αν είναι, όσο κι αν σκευωρεί εις
βάρος των πάντων, δε θα πετύχει ποτέ –ΠΟΤΕ!!!- τον απόλυτο σκοπό του! Αλλά για
να αποτινάξουμε το ζυγό της «υποβολής» και της επιβολής, και να εκδιωχθεί από
τη γη και τον αιθέρα το κακό, χρειάζεται ο άνθρωπος να το ευχηθεί και να
προσευχηθεί! Με δύναμη, με θέρμη και με σιγουριά! Αποτινάζοντας αποπάνω του την
αίσθηση της αποδοχής της φυλακής του, την οποία του έχει επιβάλει και
υποβάλει ο τύραννος Ακρίσιος.
Η φύση
θα βρίσκει πάντα τον τρόπο, θα βρει και πάλι τον τρόπο, οι άνθρωποι θα βρουν
και πάλι τον τρόπο, αψηφώντας, μοιραία, τη δράση και τις σκέψεις των άκριτων εξουσιαστών,
που πατούν το Νόμο τον αιώνιο του παντός, και είναι βέβαιο πως θα πληρώσουν γι’
αυτό, αφού η τιμωρία και ο θάνατος θα τους βρει κάποια μέρα, από το νέο φωτεινό
και ηρωικό σπόρο που θα γεννηθεί μες στη σκοτεινιά που εκείνοι επέβαλαν!
Κι αυτός
δεν είναι άλλος από τον Περσέα, τον εκάστοτε Περσέα, που με τον ηρωισμό, το
θάρρος και το ήθος του, θα γίνει το χέρι της τιμωρίας και θα διαπεράσει με το
ξίφος του την τυραννία, στέλνοντάς την στο χωνευτήρι του Ταρτάρου… Ακόμα και αν
δεν το θέλει ή δεν το επιδιώκει αυτό ο ήρωας, ο Νόμος θα τον καταστήσει το χέρι
της μοίρας!
Και πώς
είμαστε σίγουροι πως θα έρθει μια νέα γενιά ηρώων, πως θα γεννηθεί, δηλαδή, και
πάλι ο ιδεατός Περσεύς; Ο οποίος έχει ήδη γεννηθεί… Μα που ακόμα δεν έχει
ανθίσει και ανδρωθεί πλήρως, δεν έχει συνειδητοποιηθεί, αλλά κοντά είναι η ώρα…
Το γνωρίζουμε καλά, γιατί αυτό ορίζει η νομοτέλεια. Ο ήρως, ο πολεμιστής, ο
ελευθερωτής δε γεννιέται ποτέ μες στην άνεση και την καλοπέραση. Η ανάγκη, η
βία, η καταστολή, η ανέχεια, ο φόβος που διατρέχει τις κοινωνίες των ανθρώπων
εξαιτίας των ανηλεών βασανιστών τους, αυτά τον γεννούν! Και τώρα είμαστε εδώ!
Κι όπως ο αρχαίος Περσέας του μύθου –που δεν είναι ανάγκη να τον φανταζόμαστε
πάντα ως σούπερ-ήρωα της Marvel, μόνο με μπράτσα και
τρικέφαλους: ξεκολλάτε!!!!- δε φοβήθηκε να τα βάλει με όλους τους τυράννους, τους
όμοια με τον Ακρίσιο σκεπτομένους και ενεργούντες, όπως τον Πολυδέκτη στη
Σέριφο ή την Κασσιέπεια στην Αιθιοπία, έτσι και τώρα δε θα φοβηθεί να στείλει
στο θάνατο ούτε τους ίδιους τους εγχώριους και παγκόσμιους εξουσιαστές, τη
σκοτεινή και αιμοσταγή «ελίτ», ούτε και τα τέρατα ,που η δική τους φαυλότητα
και ασυδοσία γεννά: τους εκάστοτε «στρατούς» τους, οι οποίοι φυλάνε την ανομία των
κυρίων τους, σαν σκυλιά λυσσασμένα και μαινόμενα.
Ο μύθος
διδάσκει: Αλλάξτε τα ονόματα του Ακρίσιου, της Δανάης και των υπολοίπων με τα
σημερινά, εγχώρια και διεθνή, και θα καταλάβετε πλήρως το νόημα. Μόνο ο Περσέας
δεν έχει ακόμα φανεί! Αναμένεται… Στο μεταξύ, κοιτάξτε να μαζέψετε λίγη «χρυσή
βροχή», τώρα, μες από τη φυλακή σας… Τι να κάνετε; Να ανελιχθείτε: να
ξεκολλήσετε από τη σκόνη της ύλης! Να σκεφθείτε: μετά την τεχνολογία και τη
μηχανή, τι; Το χώμα; Να ασχοληθείτε με πνευματικά πράγματα, να διαβάσετε, να
ανοίξετε το μυαλό σας, μα και να ερωτευτείτε ξανά το σύντροφό σας, και όσοι δεν
έχετε, να ερωτευτείτε και να οραματιστείτε τη ζωή! Η ζωή –ο Ζευς- θα σας ακούσει!
Γιατί σας βλέπει, αλλά περιμένει το νεύμα σας! Και θα έρθει κοντά σας! Γιατί
για να γεννηθεί μία θεϊκή, μία ηρωική ψυχή, θα πρέπει το πνεύμα να πάρει το
προβάδισμα, να αποκτήσει τη μεγαλύτερη βαρύτητα στην ψυχή και στα ενδιαφέροντα
του ανθρώπου. Όχι μόνο «άσκηση», fitness και εμμονές με τη διατροφή, η ενασχόληση,
δηλαδή, με το σώμα αποκλειστικά, αλλά τροφή > τροφή ουσιώδη! Άλλωστε, όσο
καλογυμνασμένο και τέλειο σώμα κι αν έχει κανείς, χωρίς τον ήλιο, χωρίς το φως,
χωρίς τη χαρά, θα μαραζώσει τελικά. Αλλά και για όσο κρατήσει ένα τέτοιο σώμα,
ένα κορμί χωρίς πνευματικότητα, θα είναι αυτό ακριβώς: η Δανάη > η άνυδρη, ξερή
και άγονη γη! Που δεν έχει ακόμα συναντήσει τη χρυσή βροχή, η οποία θα την
καταστήσει γόνιμη! Φροντίστε να καλέσετε τη δική σας χρυσή βροχή, λοιπόν! Αποκαθαρθείτε
πνευματικώς και ψυχικώς και επικαλεστείτε το Θείον! Ακούει! Ακόμα και μέσ’ από
το πιο βαθύ σκοτάδι!
